Opmerking:
De bij de mutaties reserves opgenomen bedragen betreffen alle mutaties, niet alleen die van deze kadernota.

Toelichting ontwikkelingen Financieel meerjarenbeeld

De op 31 januari 2018 vastgestelde begroting 2018 is de basis voor deze kadernota. Na de vaststelling van de begroting hebben zich een beperkt aantal financiële ontwikkelingen voorgedaan. De toelichting op deze ontwikkelingen is opgenomen in bijlage 1 - Overzicht begrotingswijzigingen.
Na verwerking van deze ontwikkelingen tot de kadernota ziet ons financieel meerjarenperspectief er als volgt uit:

Ontwikkelingen kadernota

In deze kadernota zijn diverse financiële ontwikkelingen opgenomen die het financieel meerjarenbeeld beïnvloeden. Op hoofdlijnen ziet het financieel meerjarenbeeld er na verwerking van deze ontwikkelingen als volgt uit:

Toelichting ontwikkelingen kadernota
Op basis van autonome ontwikkelingen, actualisatie van bestaand beleid en nieuw beleid ontstaat een negatief meerjarenbeeld. Dit wordt vooral veroorzaakt door de volgende ontwikkelingen:

De verschillende onderdelen lichten wij hierna toe.

Toelichting ontwikkelingen

1. Zorgkosten

Op basis van de huidige inzichten is het te verwachten tekort in 2018 € 1,3 miljoen. Dit bedrag is gebaseerd op de rekeningresultaten over 2016 en 2017, inclusief de aanbesteding huishoudelijke hulp van eind 2017 die extra lasten van € 400.000 tot gevolg heeft. Door extra inzet op preventie, inverdieneffecten en herindicaties voor een bedrag van € 400.000 is hier in de komende jaren een bedrag op te besparen.

2. Stimuleren en ontwikkelen preventieve activiteiten
   In het Beleidsplan Jeugd en Maatschappelijke ondersteuning zijn verschillende ontwikkelroutes opgenomen. Om deze routes te kunnen realiseren is een uitvoeringsagenda opgesteld. Het grootste deel van de kosten van de hierin opgenomen activiteiten kan uit bestaande middelen worden gedekt. Voor de realisering van nieuwe activiteiten die geïnitieerd zijn om écht preventief te kunnen gaan werken, is een verhoging van de budgetten noodzakelijk.
   
3. Wijziging minimaregelingen
   In het najaar 2018 bieden wij u de nota Minimabeleid aan. Hierin doen wij u een voorstel voor de te hanteren inkomensgrenzen en de benodigde middelen. Vooruitlopend hierop vragen wij u al een voorlopig bedrag in de begroting op te nemen. Op basis van uw besluitvorming passen wij het bedrag aan.
   
4. Groeien naar een verbindende gemeente
   We besteden als gemeente veel aandacht aan de contacten met inwoners. We willen het goede behouden, maar -daar waar nodig- ook nieuwe vormen voor het betrekken van inwoners toevoegen. Hierbij denken we aan buurtbudgetten, het ondersteunen van dorps- en wijkraden en het instellen van een inwonerpanel.
   
5. Bijdragen GR’en WSW Presikhaaf bedrijven en Scalabor
   In de bijgestelde raming zijn wij uitgegaan van de conceptbegroting van Presikhaaf Bedrijven waarin rekening wordt gehouden met hoger vastgestelde deelnamepercentages voor onze gemeente. Daarnaast zijn wij verantwoordelijk voor de begeleiding en ondersteuning van medewerkers bij Scalabor met een loonwaarde lager dan 25%. Deze kosten nemen wij nu structureel in onze begroting op.

6. Meerjareninvesteringsplan (MIP) - Onderwijs en sport

Dit betreft de geplande investeringen voor het onderwijs en sport voor de komende jaren. Vooral op het gebied van de onderwijshuisvesting zijn veel investeringen gepland. Gelet op de hoogte van deze investeringen en onzekerheden die er nog zijn, komen wij hiervoor met aparte voorstellen. Zie ook het Meerjareninvesteringsplan, zoals dit bij de betreffende programma's 4 en 5 is opgenomen.

7. Capaciteit informatieveiligheid SdL

Informatiebeveiliging is de afgelopen jaren in hoog tempo belangrijker geworden. De reguliere formatie bij SdL is niet toereikend om de taken op dit gebied toekomstbestendig uit te voeren. De uitbreiding is opgenomen in de meerjarenbegroting 2019-2022 van de SdL, waarin nut en noodzaak zijn afgewogen. Het betreft hier het Zevenaarse deel conform de verdeelsleutel.

Toelichting ontwikkelingen

1. Omgevingswet

Vanwege de borging in de organisatie is het belangrijk dat de implementatie van deze wet zoveel mogelijk door de eigen medewerkers wordt gedaan. Voor zaken die de medewerkers daardoor niet kunnen oppakken is de inzet van een flexibele schil wenselijk. Op basis van het scenario Onderscheidend hebben wij een raming opgesteld van de kosten per jaar voor de invoeringsperiode 2017-2024. Hierbij hebben wij gebruik gemaakt van de financiële tool van de VNG. Hoewel er veel onzekerheden zijn, is dit op dit moment het meest geschikte en enige instrument om een inschatting van kosten te maken en te onderbouwen.
Wij vragen nu al  om  bedragen te reserveren, maar wij komen nog met een voorstel om een keuze te maken en het definitieve bedrag te bepalen.

2. Goed en netjes onderhouden openbaar gebied  

Het extra budget is onder andere voor de volgende zaken benodigd:

• Verbetering kwaliteit openbare ruimte (onderhoudskwaliteit) en opstellen van een vervangingsplan

We willen de beeldkwaliteit van de openbare ruimte verhogen. De verhoging van het onderhoudsniveau leidt tot een gefaseerde structurele verhoging van de onderhoudsbudgetten groen (€ 50.000 met ingang van 2020) en wegen (€ 170.000 met ingang van 2019).

• Invoeren beheerpakket openbare ruimte

De Liemerse gemeenten hebben besloten te gaan werken met een integraal beheerpakket openbare ruimte. In dit pakket zijn alle onderdelen van de openbare ruimte opgenomen. Voor het vullen van het beheerpakket is in 2018 eenmalig € 30.000 nodig.

• Vervangen en verbeteren gemeentelijk bomenbestand voor een structureel bedrag van € 6.000.

3. Meerjareninvesteringsplan - Fysiek domein

Voor de toelichting op de geplande investeringen verwijzen wij naar het meerjareninvesteringsplan bij de programma's 2, 3 en 8. Binnen programma 2. Verkeer en vervoer is sprake van aanzienlijke investeringen in het kader van infrastructurele werken.

4. Overige ontwikkelingen

De belangrijkste zaken betreffen het achterstallig onderhoud van de wegen (2018 en 2019 € 400.000), het invullen van het gebouw Raadhuisplein (2018 € 30.000 en vanaf 2019 € 54.000 extra budget). Verder zijn er diverse projectgelden voor duurzaamheid opgenomen.

Toelichting ontwikkelingen

1. Bedrijfsvoering Sociaal domein

De middelen die nodig zijn voor de uitoefening van activiteiten en taken in het sociaal domein brengen wij met deze wijziging op het benodigde niveau. Hierbij hebben wij naast de personeelskosten op het gebied van de uitvoering tevens rekening gehouden met een extra inzet vanwege coördinatie en monitoring. Daarnaast nemen wij afzonderlijke ramingen voor de Modulaire Gemeenschappelijke Regeling Sociaal Domein Centraal Gelderland (MGR), de RSD (ten behoeve van het betalingsverkeer) en voor diverse kleinere posten op.

2. Formatie Beheer openbare ruimte

Om de formatie van de afdeling op het juiste niveau te brengen is uitbreiding nodig met een administratief medewerker, een toezichthouder, werkvoorbereider en een civieltechnisch/realisatiemanager. Daarnaast is in 2018 en 2019 behoefte aan extra juridische ondersteuning. De formatie is voorlopig tot en met 2020.

3. Formatie Veiligheid

Het gaat hierbij om de uitbreiding van de formatie in het kader van het ondermijningsbeleid en buurtpreventie. Onder andere ondersteuning en advies van de WhatsApp-groepen.

4. Formatie inzake Quotumwet

Wij moet voldoen aan de eisen die gesteld zijn in de Quotumwet. Dit houdt in dat wij diverse mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in dienst moeten nemen. Binnen onze organisatie zijn bijna 30 mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt regulier aan het werk. Deze mensen komen voor het grootse gedeelte bij Scalabor vandaan. Voor een goede en professionele begeleiding van deze doelgroep is het noodzakelijk om hiervoor met ingang van 2019 financiële ruimte te hebben. De jaarlijkse lasten voor de begeleiding ramen wij op € 53.500.

5. Naar een moderne en professionele organisatie

Dit betreft extra budget voor opleidingen (hiermee komt het budget op 2%  van de loonsom, conform de ‘landelijke norm’), teambuilding en management development.

6. Loonontwikkeling (verwachte effecten CAO 2018)

Eind 2018 loopt de huidige CAO af. Wij ramen voorlopig voor  de nieuwe CAO een loonontwikkeling van 1,5 %. Op basis van de werkelijke nieuwe CAO passen wij de budgetten aan.

7. Terugverdiensten personeel

Deze inkomsten worden met ingang van 2018 in de nieuwe organisatie niet meer gerealiseerd. De betreffende medewerkers hebben een reguliere aanstelling gekregen, waar geen terugverdienverplichting meer aan kleeft.

Toelichting ontwikkelingen

1. Actualisatie algemene uitkering

In de maart-circulaire van het ministerie van BZK zijn de mutaties in de Algemene uitkering uit het gemeentefonds en integratie-uitkering sociaal domein opgenomen. Deze zijn verwerkt in de ramingen.
In verband met de landelijke uitwerking van het IBP hebben wij voor de jaren 2020 en volgende bedragen  afgezonderd van € 500.000, € 750.000 en € 1.000.000. Hoewel wij denken dat een deel van de taken die vanuit het IBP op ons afkomen al verwerkt zijn in deze kadernota hebben wij vanuit het voorzichtigheidsbeginsel toch een structureel bedrag van € 1.000.000 ‘geparkeerd’.

2. Vervallen precariorechten

Met ingang van 2022 vervallen de precariorechten. De financiële effecten hiervan hebben wij verwerkt in deze kadernota.

3. Actualisatie belastingen

Als gevolg van diverse ontwikkelingen veranderen de belastingopbrengsten. Van invloed zijn het raadsamendement van 21 maart 2018, de inflatiecorrectie 2018 en 2019, de areaaluitbreiding woningen en de meest recente cijfers over de herwaardering van de WOZ waarden.

Dekkingsplan

Toelichting dekkingsplan

1. Inzet algemene reserve

Wij stellen voor de Algemene reserve in te zetten voor de dekking van autonome ontwikkelingen (Invoering Omgevingswet en dekking amendement raad inzake belastingen), onontkoombare kosten (achterstallig onderhoud wegen), dienstverlening en bestuurlijke ambities.
Bij deze laatste categorie gaat het om projecten in het kader van de volgende bestuurlijke thema’s:

1. Sociaal domein en leefbaarheid   101.000   180.000   25.000
2. Economie en vrijetijdseconomie   81.000   39.000   6.000
3. Duurzaamheid   274.000   407.000   97.000
4. Mobiliteit en bereikbaarheid   36.000   25.000   
5. Bestuurscultuur   12.500   45.500   33.000
6. Dienstverlening   25.000   40.000   20.000

2. Inzet Reserve frictiekosten

Wij stellen voor de kosten van de invoering Wet normalisatie ambtenaren, de doorontwikkeling van Planning & control, het project Basis op orde en het veranderen van de grondslag WOZ ten laste van deze reserve te brengen.

3. Inzet Reserve ICT

De reserve kan ingezet worden voor het dekken van de kosten van de aanschaf van de GIS-apparatuur, de datagedreven sturing en de digitale belastingbalie.

4. Voorziening gebouwen

Het gaat hierbij om de dekking voor het opstellen van het Integraal huisvestingsplan in 2018.

5. Aframing innovatiekosten

Er is vanuit de voormalige gemeenten Zevenaar en Rijnwaarden jaarlijks een bedrag van € 485.000 beschikbaar voor innovatiekosten. Omdat in de praktijk blijkt dat er nauwelijks een beroep op dit budget wordt gedaan, kan hiervan in 2018 € 200.000 en in de latere jaren € 400.000 worden afgeraamd. Het resterende bedrag (€ 85.000) blijft nodig om invulling te kunnen geven aan regionale initiatieven waar we ons aan verbonden hebben.

6. Inzet budgettaire ruimte personeelsformatie

Binnen de personeelsformatie is na herrekening ruimte beschikbaar. Met u is afgesproken dit bedrag vooralsnog niet structureel in te zetten. In het kader van het dekkingsplan en de personele voorstellen in deze kadernota stellen wij voor een bedrag van € 450.000 in 2018 en € 300.000 structureel als algemeen dekkingsmiddel in te zetten. Na deze dekking is er voor 2018 nog een budget beschikbaar van € 150.000 en voor 2019 en volgende jaren € 300.000 voor personele knelpunten.

7. Aframing stelpost prijsontwikkeling 2018 en 2019

Gelet op de 1+1-begroting en de te verwachten ruimte in de budgetten die hierdoor ontstaat is het verantwoord de stelpost als dekkingsmiddel in te zetten.
Na een kwalitatieve beoordeling van de budgetten en een integrale afweging (onderdeel van het project Basis op de orde) kan de stelpost de komende jaren ingezet worden om de budgetten verder op orde te brengen. Voor prijsontwikkeling hebben wij na het dekkingsvoorstel nog ruimte van € 50.000 in 2019, € 105.000 in 2020, € 150.000 in 2021 en € 200.000 in 2022. Dit achten wij voldoende voor het oplossen van budgettaire knelpunten in het kader van prijsontwikkeling. Feitelijk is hier dus sprake van een bezuiniging op de reguliere budgetten voor de genoemde bedragen.

Overzicht reserves
Op basis van het voorgestelde dekkingsplan geven de genoemde reserves het volgende beeld te zien:

  Bedragen x € 1.000

Opmerking:
Bij de beginstand zijn wij uitgegaan van de stand in de Jaarstukken 2017, met de uitkomsten van de Jaarstukken van de voormalige gemeente Rijnwaarden en Zevenaar hebben wij rekening gehouden.